داریۆ فۆ، شانۆنامەنووسی تەنزی سیاسی و کۆمەڵایەتی

لە لایەن دیدی من 8 ساڵ پێش ئێستا

دیدی من – بی بی سیی فارسی

لەفارسییەوە: خەنسا محەمەد

داریۆ فۆ، شانۆنامەنووس و ئەکتەری ئیتاڵی، کە بە هۆی تەنزی تاڵی سیاسی و کۆمەڵایەتییەوە ناوبانگی هەیە، لە تەمەنی 90 ساڵیدا و لە بەرواری ١٣/١٠/٢٠١٦ لە میلان کۆچی دوایی کرد.

ئەو کە یەکێک لە ناسراوترین نوەسەرانی ئیتاڵیایە لە مەیدانی نێودەوڵەتیدا، لە ساڵی 1997 توانی خەڵاتی نۆبڵ بۆ ئەدەب وەربگرێت. لە شاکارە بەناوبانگەکانی کە وەرگێڕدراونەتە سەر نزیکەی 30 زمانی دونیا، دەتوانین بە مەرگی لەناکاوی ئانارشیستێک، پاسەوانی جادە و ڕێگەی ئاسن ناویان بەرین. یەکێک لە کاریگەرترین بەرهەمی نهێنی کۆمیدیایە ،کە شانۆنامەیەکی مۆنۆدرامایە و بۆ ماوەی 30 ساڵ بە نواندنی خۆی لە سەرانسەری جیهاندا تەماشاکەرانی شەیدای خۆی کرد.

هەروەها فرانکا ڕامای هاوسەریشی ئەکتەر بوو، لە زۆربەی شانۆکاندا لەگەڵیدا بوو. ئەو سێ ساڵ پێش ئێستا و لە تەمەنی 83 ساڵیدا کۆچی دوایی کرد. ماتیۆ ڕێنتس‌ی سەرۆکوەزیرانی ئیتاڵیا کە خودی خۆی چەندین جار بووەتە ئامانجی ڕەخنە توند و زبرەکانی داریۆ فۆ، بە ناونیشانی گەورەی شانۆ، فەرهەنگ و کۆمەڵگەی شارستانیی ئیتاڵیایادی داریۆ فۆی کردەووە و گوتی: “تەنزی ئەو، لێکۆڵینەوەکانی، کارەکانی لە ستەیجدا، ڕەوشتی هەمەچەشنەی چالاکییە هونەرییەکانی، هەموو ئەمانە سپاردە و میراتی ئیتاڵیەکی مەزنە لە جیهاندا.”

داریۆ فۆ لە ئاداری 1926 لە سەن جیانۆ، شارێکی بچووکی کەناردەریای ماجورەوە هاتووەتە دونیاوە و هونەری چیرۆک و داستان گێڕانەوە لە باپیریەوە فێر بوو، کە فرۆشیارێکی گەڕۆک بوو و بۆ ڕاکێشانی کڕیار پەنای دەبردە بەر گێڕانەوەی چیرۆکی سەرنجڕاکێش.

لە کۆتاییەکانی جەنگی جیهانیی دووەمدا بانگ کرا بۆ خزمەتی سەربازی ناچاری، بەڵام لە سەربازی هەڵات و لە چەند مانگی کۆتایی جەنگدا لە کوخێکی نهێنیدا دەژیا.

Dario Fo, Xensa Mhamad,