دیدی من – لاوک ئەبوبەکر
کۆمەڵێک گەنجی شاری سۆرانی باشووری کوردستان، گۆڤارێکی ئەدەبی و هونەریی وەرزییان بە ناوی کەلێن، چاپ و بڵاو کردەوە، کە بە گوتەی بەڕێوەبەری نووسینی گۆڤارەکە، ”زه‌مینه‌ی گۆڤاری كه‌لێن، له ده‌م و ساتی خۆیدا بوو، كه زه‌مینه‌ی باشووری كوردستان، بواری ئه‌ده‌بی و ڕۆشنبیری، به‌ره‌و ده‌سته و شارچێتی ملی كوێره‌ڕێگه‌یه‌كی گرتووه، كه گه‌نج و پێنووسبه‌ده‌ستانی دوای داعشی خستووه‌ته په‌راوێزه‌وه”.
تیراژی گۆڤارەکە پێنجسەد دانەیە و سنووری بڵاوکردنەوەی لە تەواوی شار و شارۆچکەکانی باشووری کوردستانە، کە بابەتەکانی هیی وەرگێڕ و نووسەرانی هەرچوار پارچەی کوردستانن.
دیدی من بۆ زیاتر ناساندن و زانینی هۆکار و ئامانجی چاپ و بڵاوکردنەوەی گۆڤاری کەلێن، دیمانەیەکی لەگەڵ سۆران محەمەدە سوورە، بەڕێوەبەری نووسینی گۆڤاری کەلێن ساز داوە:
سۆران محەمەدە سوور
گۆڤاری كلتووری بەگشتی و گۆڤاری ئەدەبی بەتایبەتی، لەم سەردەم و بارودۆخەی ئێستادا، گرنگی و بایەخی چییە؟
باشووری كوردستان ئاڵۆز و سه‌رقاڵه به كێشه‌ی قه‌یرانی ئابووری و قۆناغی پاشداعش، جه‌نجاڵییه‌كی زۆریش بواری میدیایی و كایه‌كانی تری ڕۆشنبیریی گرتووه‌ته‌وه، كه ئه‌مه‌ش پێواری گوتاری ڕۆشنبیری و كلتووریی كوردی ده‌گه‌یه‌نێت. بۆیه كاركردن له چوارچێوه‌ی گۆڤار، به شێوه‌یه‌كی پلان بۆداڕێژراو، له‌م ئاپۆره‌ییه‌ی حیزبه سیاسییه‌كاندا، ئاماده‌بوونێكی ئه‌رێنیی باش ده‌گێڕێت، كه ده‌وروبه‌ر و حزبه‌كان سه‌رقاڵن به ململانێیه ته‌سكبینییه‌كانیان. بۆیه ئه‌وه‌ی دادی ئه‌م میلله‌ته ته‌ریككراو له مووچه، ماف و ئازادی ده‌دات، ئه‌وه بوونی خه‌ونێكه به خه‌مێكی گه‌وره‌وه، كه له پشت گۆڤاره هونه‌ری و ئه‌ده‌بییه‌كان به‌گشتی و گۆڤاری كه‌لێن به‌تایبه‌تی، كه شوێنێك بۆ خه‌ون و كار، ساتێك بۆ ئارامی به تاكه‌كانی ده‌به‌خشێت. چجای ئه‌وه‌ی، كه زۆرێك له گۆڤار و ڕۆژنامه‌كان ڕاگیراون. بۆیه شیمانه‌ی ئه‌وه ده‌كه‌ین، كه گرنگ و پڕبایه‌خ ده‌بێت، به‌لای خوێنده‌وار و بخوێنی كورده‌وه.
گۆڤار یان ھەر بڵاوکراوەیەکی دیکەی كلتووریی نووسراو، لە سەردەمی سۆشیال میدیادا دەتوانێت ئەو پەیامانە بگەیەنێت، کە ھەین؟
بێگومان شێواز و چۆنێتیی كاركردن بۆ گه‌یاندنی په‌یام، پەیوه‌ندیی به‌و ئاڕاسته هزری و ڕۆشنبیرییه‌وه هه‌یه، كه ده‌یگرێته به‌ر. بۆیه خۆته‌یاركردن و ئاماده‌كاری له سه‌رده‌می سۆشیال میدیادا، بڕیار له‌سه‌ر گه‌یشتن یان نه‌گه‌یشتنی ئه‌و په‌یامه ده‌دات، كه ده‌ته‌وێت بیگه‌یه‌نیت. به چ شێواز و جۆری كاركردنێكیش؟ بۆیه له سه‌رده‌می سۆشیال میدیادا، وه‌ها خۆخستنه ژێرباره‌وه، به‌رپرسیارێتییه‌كی مه‌زنه. گۆڤاریش پێویستییه‌كی زۆر و ماندووبوونێكی زۆری گه‌ره‌كه.
بیرۆکەی دروستکردنی گۆڤاری کەلێن و ناولێنانی چۆن و بە چ ئامانجێک بوو و ئەوانەی تێیدا کار دەکەن، کێن؟
به‌ر له وه‌ڵامدانه‌وه‌ی ئه‌م پرسیاره، با ئه‌مه ڕاست بكه‌ینه‌وه: ”بیرۆكه” هه‌ڵه‌ی ڕێزمانیی تێكه‌وتووه و پێویست ده‌كات ڕاست بكرێته‌وه. ”ۆكه” پاشگرێكه بۆ بچووككردنه‌وه، وه‌ك پیاوۆكه، لاوازۆكه… به هه‌مه‌حاڵ، ئه‌وه‌ی پێویستی گه‌ره‌كی وه‌ڵامی ئێوه‌یه، هه‌موو بڵاوكردنه‌وه‌یه‌ك زه‌مینه‌ی خۆی هه‌یه، زه‌مینه‌ی گۆڤاری كه‌لێنیش، له ده‌م و ساتی خۆیدا بوو، كه زه‌مینه‌ی كوردستان، بواری ئه‌ده‌بی و ڕۆشنبیریی به‌ره‌و ده‌سته و شارچێتی ملی كوێره‌ڕێگه‌یه‌كی گرتووه، كه گه‌نج و پێنووسبه‌ده‌ستانی دوای داعشی خستووه‌ته په‌راوێزه‌وه. ئه‌مه بۆ هه‌ر بڵاوكراوه‌یه‌كی ئه‌مڕۆیی ته‌واوه. نێونانی كه‌لێنیش هه‌ر بۆ به‌رته‌كخستنه‌وه و په‌رچه‌كردارێك، ده‌یه‌وێت ئه‌م كه‌لێنه پڕ بكاته‌وه و كه‌لێنێكیش هه‌ڵبدات بۆ چنینی ئه‌م ده‌نگه به‌بڕشت و تازه‌پێگه‌یشتوانه‌ی نێو بواری ئه‌ده‌ب و هونه‌ر. ئه‌مه ئه‌رك و ئامانجی كه‌لێنه. به دابڕانیش له‌و ده‌مڕاستییه و قه‌تیسمانییه‌ی ڕۆشنبیریی كوردیی گرتووه‌ته‌وه. بۆیه ئه‌م جۆره كاركردنه به گرنگیدان به ده‌نگه تازه‌پێگه‌یشتووه‌كان و ئه‌و نووسه‌رانه‌ی نێویان هه‌یه، پێمان وایه خزمه‌تێك به گه‌نجان، به‌تایبه‌تی ئه‌وانه‌ی گه‌نجن و مه‌یلیان له نووسین و بڵاوكردنه‌وه‌یه، ده‌كه‌ین.
سه‌باره‌ت به‌وه‌ی كه كێن ئه‌وانه‌ی كار له كه‌لێندا ده‌كه‌ن، گه‌نجن و ده‌رچووی زانستگه‌ن. هه‌ر یه‌كه و له بوارێكی هونه‌ر و ئه‌ده‌بیدا، لێكی كۆ كردووینه‌ته‌وه. نێوه‌كان هه‌ژار حسێن، عه‌لی سه‌رباز، شاڵاو عه‌بدولڵا، گۆران سه‌مه‌د و سۆران محه‌مه‌ده سووره‌ن.
ئاڕاستەیەک یان ئایدۆلۆژیایەکی دیاریکراو ھەیە، کە گۆڤارەکە لەسەری بڕوات و بابەتەکانی زادەی بن؟
ئێمه، ئه‌م پێنج كه‌سه، هه‌ر یه‌كه‌و ئایدۆلۆژیایه‌كی جیاوازی له‌وی دیكه هه‌یه. ئه‌وه‌ی ئێمه‌ی كۆ كرووه‌ته‌وه، هونه‌ر و ئه‌ده‌به. واته هونه‌ر و ئه‌ده‌ب ئاڕاسته‌مان ده‌كات. بابه‌ته‌كانیش به‌پێی ئاستی توانایی و دوور له لاساییكاری ده‌بن. سه‌رباری ئه‌مه، پێوه‌ر بۆ هه‌ر بابه‌تێك و به‌شێك هه‌یه، به‌تایبه‌تی ڕه‌خنه و لێكۆڵینه‌وه، كه پێویسته پوخته، پێشه‌كی، ئه‌نجام و سه‌رچاوه‌ی ده‌گه‌ڵدا بێت.
بابەتەکان لە لایەن کێوە دەنووسرێن و دابەشکاریی پێڕستی ژمارە یەکی گۆڤارەکە چۆنە؟
بابه‌ته‌كان له لایه‌ن گه‌نجان، ده‌نگه تازه‌پێگه‌یشتووه‌كان و ئه‌و نووسه‌رانه‌ی كه خاوه‌ن ده‌نگی خۆیانن، ده‌نووسرێن. خۆشمان له پێڕچێتی، ناوچه‌گه‌رێتی و هاوڕێیه‌تی به‌دوور ده‌گرین. بۆ پێڕستی ژماره‌ی یه‌كیش، ئه‌وه له به‌رده‌ستی خوێنه‌راندایه.
لە باشووری کوردستان کارکردن لە کایەکانی کلتووردا ئاستەنگ و ڕێگریی زۆری ھەن و لە ناوچەیەکەوە بۆ ناوچەیەکی تریش ئاستەنگ و ڕێگرییەکان بەرزونزم دەکەن؛ ئەم ئاستەنگ و ڕێگرییانە بۆ دروستکارانی گۆڤاری کەلێن ھەبوو؟ بەتایبەت لە ناوچەیەکی وەک سۆراندا، کە ڕەنگە لە ڕووی کلتوورییەوە بارودۆخێکی تایبەتتر و جیاوازتری لە ناوچەکانی دیکە ھەبێت…
بیگومان ئاسته‌نگ ده‌بن، ئاسته‌نگی گه‌وره‌ش ئه‌وه‌یه، كه له داهاتوودا دێته پێشه‌وه. ئه‌مه‌ش پێویستی به‌وه هه‌یه، كه پێشتر ئاماده‌كاری بۆ ئه‌مه كرابێت و بیر له‌م ئاسته‌نگه‌ش كرابێته‌وه. به هه‌مه‌حاڵ، هه‌ر ئاسته‌نگێك مادی یان نه‌ریتی و حیزبی، ده‌بێت ببڕدرێت و به‌رته‌كت بۆی هه‌بێت، به‌رته‌كیش پەیوه‌ندیداره به هه‌نگاوی پێش ده‌ستبه‌كار بوون. مه‌به‌ستم پلانه.
کارکردنی خۆبەخشانە لە بەشە جیاوازەکانی کایەی کلتووردا، لە کۆمەڵگەی باشووری کوردستاندا بووەتە باو؛ ئایا بۆ گۆڤارێکی كلتووریی ئەدەبی، کە بە ھێڵێکی فیکری کار دەکات، ئەم جۆرە کارکردنە لەگەڵیدا دێتەوە؟
ئێمه له سه‌ره‌تادا وه‌ك خۆبه‌خش چووینه‌ته پێشه‌وه، سوپاس بۆ وه‌زاره‌تی ڕۆشنبیری و لاوان، كه به‌ڵێنی هاوكاریی ژماره‌ی یه‌كی پێ داین؛ واته به هاوكاریی وه‌زاره‌تی ڕۆشنبیری و لاوان ژماره‌ی یه‌كمان بڵاو بووه‌‌‌وه. هه‌ڵبه‌ت كه گۆڤاری كلتووریی زیاتر خواستی ئه‌وه ده‌كات، كه كاركردن تێیدا خۆبه‌خشانه بێت.
ھیوا و چاوەڕوانیتان بۆ باشڕۆیشتنی گۆڤارەکە ھەیە؟
بێگومان. چونكه به خه‌ون و خواستێكی زۆره‌وه، به په‌رۆشی بۆ ئه‌ده‌ب و هونه‌ر، كار له‌م گۆڤاره‌دا ده‌كه‌ین و كردووشمانه.
پلان بۆ ئامادەکردن، چاپ و بڵاوکردنەوەی ژمارە دوو و ژمارەکانی تری گۆڤارەکە ھەیە؟ ئەگەر بەدەنگەوەھاتنی خوێنەران، کە سەرمایەی مەعنەویی ھەر ھەوڵێکی خۆبەخشانەیە، لە ئاستی چاوەڕوانی و پێویستدا نەبوو، ھێشتا بەردەوام دەبن؟
به‌دڵنیاییه‌وه پلانمان بۆ ژماره‌كانی داهاتووش هه‌یه.
له سه‌ره‌تاوه بیر له وه‌ها گرفتێك كراوه‌ته‌وه، بۆیه له ئێستادا دڵنیاین كه پێشوازییه‌كی باش له لایه‌ن خوێنه‌ر و بخوێنانه‌وه له كه‌لێن ده‌كرێت.
Copyright © DidiMn.com. All rights reserved.
