ژیار محێدین
ئەوەی خوێنەری جیهانی ڕۆمانی نوێ بێت، دەبێ گوێی لە ناوی ئەلیف شەفەق بووبێ، بەتایبەتی دوای ڕۆمانە تایبەتییەکەی، کە ناوی چل ڕێساکەی عەشقە.
ئەلیف شەفەق نووسەرێکی بە ڕەگەز تورکە و لە ٢٥ی تشرینی یەکەمی ١٩٧١ لە فەڕەنسا لەدایک بووە. هەتاوەکو ئێستاکە پازدە کتێبی بڵاو کردوونەتەوە و دە لەوانە ڕۆمانن. دوو ڕۆمانیشی بوونەتە پڕفرۆشترین، کە ئەمانیش چل ڕێساکەی عەشق و زۆڵەکەی ئیستانبووڵن. یەکەم ڕۆمانیشی بە ناوی شاراوە، بووە خاوەن خەڵاتی ڕۆمی لە ساڵی ١٩٩٨، کتێبەکانی تریشی چەندین خەڵاتی ناوخۆیی و جیهانیی بردووەتەوە. شایانی باسە ئەلیف، بە زمانەکانی تورکی و ئینگلیزی دەنووسێت و لە نووسینەکانیشیدا، ئاماژە بە نەتەوە تێکەڵە و ژێردەستەکانی تورک دەکا.
با بزانین بۆچی ئەلیف نووسەرێکی سەرکەوتووە لە جیهانی مۆدێرندا:
یەکەم: پڵۆت تویستی زۆر بەهێز لە ڕۆمانەکانیدا
پڵۆت تویست، واتای خولقاندن، یان ئاشکراکردنی ڕووداو و نهێنییەکە لە ناوەڕاستی چیرۆک یاخود لە کۆتاییدا، کە هەرگیز خوێنەر چاوەڕێی ناکات و ئەو بیروڕایەی بۆت دروست بووە، ئەو تێگەیشتنەی کە هەتە، گشتی هەڵدەگەڕێنێتەوە.
لە چیرۆکی ڕۆمانەکانی ئەلیفدا، تویستی زۆر بەهێز و چاوەڕواننەکراو هەن. ئەوەی ڕۆمانی زۆڵەکەی ئێستانبوولی خوێندبێتەوە، دەزانێ چ جۆرە تویستێکی تێدا ڕوو دەدا. بە هەمان شێوە لە ڕۆمانی شەڕەفدا، هەڵگەڕانەوەیەکی وا ڕوو دەدا کە تەنانەت کارەکتەرەکانی ناو ڕۆمانەکەش خۆیان پێی نازانن.
دووەم: ڕێکی تایملاین و مێژوو لە ڕۆمانەکانیدا
ئەوەی ئاشنای کارەکانی ئەلیف بێ، دەزانێ کە ئەلیف زۆر بە وردی کار لەسەر تایمڵاین دەکا. تەنانەت لە ڕۆمانی چڵ ڕێساکەی عەشقدا، کە زۆربەی لە ڕووداوی ڕاستی و مێژوویەکی زۆر دوورەوە وەرگیراوە، هەموو ڕووداوەکانی ناو چیرۆکەکە، بە وردی کات و شوێنی دیاری کراوە و بە ڕۆژ و مانگ و ساڵ بەرواری بۆ نووسیوە. کە ئەمەش کارێکی زۆر گرانە و هەندێک جار و لە بەرهەمی نووسەراندا، تایمڵاین و مێژوو دەشێوێ و جیاوازیی دەکەوێتە ناوی. بەڵام بەرهەمەکانی ئەلیف دوورن لە شێوان و جیاوازی.
سێیەم: گونجاندنی زەمەنی کۆن
یەکێک لە تایبەتمەندییەکانی ئەلیف کە لە ڕۆمانەکانیدا بەکاری دەبا، گێڕانەوەی چیرۆکێکە لە زەمەنێکی زۆر دوور لە ئێستای خۆی و خۆمانەوە. بۆ نموونە لە چل ڕێساکەی عەشقدا باس لە سەدەی سێزدەم و چواردەمی زایینی دەکا. لە شەڕەفدا باس لە سەرەتاکانی سەدەی بیستەم دەکا. لە زۆڵەکەی ئێستانبووڵ باس لە کۆتاییەکانی سەدەی نۆزدەهەم و سەرەتای سەدەی بیست دەکا. لەگەڵ ئەوەشدا، ئەلیف زۆر بە جوانی خۆی دەگونجێنێت لەگەل هەوا و تایبەتمەندیی ئەو سەردەمانە و زۆر بە ڕێکی زیندووی دەکاتەوە و خوێنەر دەکاتە بەشێک و هاووڵاتییەکی ئەو سەردەمە.
چوارەم: بەکارهێنانی تەکنیکی گێڕانەوە لە چاوی کارەکتەرێكه‌وه
ئەم جۆرە تەکنیکە، تەکنیکێکی کۆنە و لە پێشتردا نووسەرە ئینگلیزەکان بەکاریان هێناوە لە سەدەی نۆزدەهەم، وەکو سێر ئارسەر کۆنان دۆیڵ، لە ڕۆمانەکانی شارلۆک هۆڵمزدا. بەڵام تەکنیکێکی زۆر گرانە و پێویستی بە تەرکیزێکی زۆرەوە هەیە لە لایەن نووسەر، بۆ ئەوەی جیاوازی نەکەوێتە نێوان ئەو بەشەی کارەکتەرە و بەشەکەی تری کارەکتەرێکی تر. ئەلیف شەفەقیش، وەک نووسەرێک هەستاوە بە بەکاربردنی ئەم تەکنیکە، چ لە بەشێکی ڕۆمانەکە و چ لە تەواوی ڕۆمانەکە. کە ئەمەش زیرەکی و وردبینیی ئەلیف دەردەخا لە نووسیندا.
Copyright © DidiMn.com. All rights reserved.
