لێکدانەوەیەکی سێمیۆلۆژیکی بۆ چیرۆکی ئەیووب

لە لایەن دیدی من 8 ساڵ پێش ئێستا

دیدی من – وێستمینیستەر سیۆلۆجیکەڵ جۆرناڵ

ئێڵمەر بی سمیک

لە ئینگلیزییەوە: شێنێ محەمەد

لەم تێکستەدا ھەوڵ دەدەین خوێندنەوەیەکی سێمیۆلۆژیکی ئەنجام بدەین. ئەم خوێندنەوەیە ھێما بەکار دەھێنێت بۆ تێگەیشتن لە تێکست، لەبەر ئەوەی لێکدانەوە باوەکان ڕەنگە ھەموو کات ڕاست نەبن، ئەم خوێندنەوەیە بۆ ھەر لێکدانەوەیەک کە لە یاسای شیکارکردنی کتێبە پیرۆزەکان دەرنەچێت کراوە دەبێت. جەیمس جەی ویڵیامس دەڵێت: ”تێکستێک لە ناو کتێبی پیرۆزەوە وەرگیرابێت بە ئاسانی ناتوانرێت بکرێتە ڕیزی ژانرایەک کە لە دەرەوەی ئەم کتێبانە بن.”

 ویلیام ویدبی لە کتێبی ھێما 7 چیرۆکی ئەیووب وەک تێکستێکی کۆمیدی لێک دەداتەوە؛  ویدبی دەڵێت کە بە ھەندێک لە ئاماژەی ناو تێکستەکە دەتوانین ھەست بەوە بکەین کە پرسیارەکانی ئەیووب وەک گومانێک وان و دەبنە گاڵتەکردن بە بەشێک لەو باوەڕە باوانەی کە لە ئاییندا ھەن.  بەڵام بۆ لێکدانەوەیەکی ڕاست ناکرێت تەنیا وشە یان دێڕ لێک بدرێنەوە، بەڵکو دەبێت ئەو دێڕانە لەناو دەقەکەدا شی بکرێنەوە. ئەیووب بە گاڵتەجاڕییەوە ناپرسێت: “کێ دەتوانێت بە خودا بڵێت ‘تۆ چی دەکەیت؟'” (9:12)  ئەو پرسیارەی مێشکی ئەیووب‌ی داگیر کردووە ئەوە نییە کە ئایا ھەموو ھێزێک بۆ خودا دەگەڕێتەوە یان نا، بەڵکو ئەو لەوە دەپرسێت کە ئایا خودا چۆن ئەو ھێزە زۆرەی بەکار دەھێنێت. کەواتە دادپەروەری، نەک ھێز، ئەو پرسیارەیە کە بیرکردنەوەکانی ئەیووب ئاڵۆز دەکات. بەھێزیی خودا بووەتە ھۆی دروستکردنی تارمایی خودایەکی نادادپەروەر لە ھزری ئەیووب‌دا.  بەڵام لەگەڵ ئەم پرسیارکردنەشدا ئەیووب باوەڕی بە دادوەریی خودا ھەیە و دەزانێت خودا تەنیا کەسە کە تاوانەکانی دەسڕێتەوە و لێی تێدەگات (13:18). “ئەگەر ئەو خودا نەبێت، کەواتە کێ خودایە؟” ( 9: 24) ئەیووب ئازار دەچێژێت و ئەزموون و لۆژیکی ناکۆکن، بەھ ۆی ئەمەشەوە گوتەکانی دژیەکن. ئەو دژی خودا لەگەڵ خودادا مشتومڕ دەکات.

شیکردنەوەی پرسیارەکان بە جۆرێک کە مانای گاڵتەکردن بێت بەو باوەڕانە، دەتوانێت مانای تێکستەکە تەواو پێچەوانە بکاتەوە. ئەم بۆچوونەش نەشیاو نییە، بەڵام دەبێت دەق وەلا نەنرێت لە کاتێکدا دێڕێک شی دەکرێتەوە.  ئەیووب دەڵێت: “دەسەڵات و  ژیری بۆ خودا دەگەڕێتەوە. ڕاوێژ و تێگەیشتن تەنیا ھیی خودایە” (12:13).  لێرەدا ئەمەش دەکرێت وەک ڕەخنەیەک ببینرێت کە واتە خودا بەو جۆرەش بەھێز و ژیر نییە.  کەسێکی ژیر، بۆ ئەوەی بونیاد بنێت دەبێت سەرەتا ڕوخێنەر بێت، بەڵام کاتێک خودا شتێک لە ناو دەبات، مەحاڵە دروست بکرێتەوە.  “ئەوەی خودا دەیڕوخێنێت، دروست نابێتەوە” (12:14).  کەسێکی ژیر کەش بۆ باشتربوونی باری ژیان بەکار دەھێنێت، بەڵام خودا “ئاو دەگەڕێنێتەوە و وشکایی دروست دەکات، هەروەها کاتێک ئاو دەکاتەوە، خاکەکە وێران دەکات.” (12:15).  بە واتایەکی دی، خودا گەردوون بە خراپی بەڕێوە دەبات و ھێزی خۆی ژیرانە بەکار ناھێنێت. بەڵام ئەگەر ئەمە لێکدانەوەیەکی دروست بێت، ئەیووب ھیچ لەو گرفت و دوودڵییانەی نەدەبوو کە لە تەواوی دەقەکەدا ھەستی پێ دەکەین.  ئەمە بۆچوونێکی زۆر ناھاوسەنگ و سادەیە بۆ پەیوەندیی خودا بەم جیھانەوە، بە جۆرێک کە شیکردنەوەکە خۆی دەبێتە کارێکی کۆمیدی. سوفر نیعمان‌ی ھاوڕێی دەپرسێت: “تۆ دەتوانیت لە نھێنییەکانی خودا تێبگەیت؟” (11:70)، ئەیوب لە وەڵامدا دەڵێت” ”کارەکانی خودا بێگومان ئاڵۆز و پڕنھێنین.”

ھەڵەیە ئەگەر گومان لە ناخی ئەیووب بکەین، هەروەها ھاوڕێکانی ھەڵە بوون کە پێیان وا بوو ڕەفتارەکانی ئەیووب ئەم ئازارچەشتنەی لێ کەوتەوە.  سەرزەنشتکردنی ئەیووب لە لایەن خوداوە لە بەشی 38:2 تەنیا بۆ ئەو قسانەی بوو کە لە کاتی  ئازارە سەختەکانی دەیگوت، نەک بۆ گوناھەکانی پێشتری. ئەو تیۆرییەی ھاوڕێکانی دایان ڕشتبوو ئەوە دەگەیەنێت کە ئەوان دەتوانن پێشبینیی کارەکانی خودا بکەن و دەتوانن لەوە تێبگەن کە خودا بۆ ئەیووب سزا دەدات. ئیلھو لێرەدا دێتە ناوەوە و ڕوونی دەکاتەوە کە ھاوڕێکان و ئەیووب خۆیشی خاوەنی ئەو زانیارییە نین. خودا پیشانی دەدات کە زانیاریی مرۆڤ چەند سنووردارە و دەفەرموێت: “ئەو کەسە کێیە کە مەبەستەکانی من بە گوتە بێ زانیارییەکانی خۆیەوە لێڵ دەکات؟” (38:2).  دواتر خودا سەرنجی ئەیووب لە یاسا توندەکانی ئایینەوە دوور دەکاتەوە، ھەر بۆیە لە کۆتاییدا ئەیووب لەو ئەندازە فراوانەی پەیوەندیی خودا بە دروستکراوەکانییەوە تێدەگات.

Aiub, Book of Job, Semiology, SheneMohamad,