19/11/2024
DidiMn Logo
Top

بینەر و شانۆ: دەربارەی شانۆیی مارا/سادی بەرهەمی کۆڕی شانۆی با

لە لایەن دیدی من 8 ساڵ پێش ئێستا

دیدی من

شانۆیی: مارا/ساد
نووسین: پیتەر ڤایس
وەرگێران: شێرزاد حەسەن
دەرهێنان: هیوا فایەق
سەرنجی بینەر: سەرکەوت جەبار

شانۆیی مارا/ساد، شانۆیی پارادۆکسه‌کانی ناو ناخی مرۆڤه‌، مرۆڤێک دوور له‌ مێژوو، دوور له‌ هه‌ر شتێکی دیکه‌. شانۆییه‌کی پرسیارکه‌ر و له‌ هه‌مان کاتیشدا گومانکار، گومان له‌ مێژوو و شۆڕش و پاڵه‌وان و زۆر شتی دیکه‌ش، شانۆییه‌ک تیڕوانێکی دیکه‌ ده‌خاته‌ ڕوو به‌رامبه‌ر پاڵه‌وان و شۆڕشگێڕ، به‌رامبه‌ر شۆڕش.

14716065_1168577886570176_1732256508826040917_n

پاڵه‌وانه‌کان کێن؟ چۆن دروست بوون؟ کێ دروستی کردن؟ کۆردی پاڵه‌وان نییه‌ وه‌ک ئه‌وه‌ی هه‌ندێک که‌س وا تێیگه‌یشتبوون، کۆردی به‌ردوام خه‌وتووه‌، که‌سی خه‌وتوو ئاگای له‌ مرۆڤه‌کانی چوارده‌وری نییه،‌ ئاگەداری بارودۆخی ژیانی ناو گه‌له‌که‌ی نییه‌، چونکه‌ خه‌وتووه‌ و که‌سێکی خه‌واڵووه‌، به‌ڵکو کۆردی له‌ لایه‌ن ئه‌وانه‌ی شۆڕشیان ده‌وێت، ده‌کرێته‌ پاڵه‌وان بۆ کوشتنی مارا. چوارده‌وری کۆردی وه‌همی بوون به‌ پاڵه‌وان و ڕزگارکردنی مرۆڤ له‌ ناو کۆردیدا ده‌ڕوێنن. کۆردی که‌سێکه‌ ئاگەداری ژیانی خه‌ڵکی و ئه‌وانه‌ی شۆڕشیان ده‌وێت نییه‌، ئه‌و به‌رده‌وام خه‌وتووه‌ و پاشانیش عاشقه‌، کۆردی له‌و وه‌همه‌دا ده‌ژی و پێی وایه‌ ئه‌گه‌ر مارا بکوژێت، خه‌ڵکی ئازاد ده‌بن، به‌ڵام دوای کوشتنی ماراش، ژیان وه‌ک خۆی وایه‌ و دواتریش مارا زیندوو ده‌بێته‌وه‌ و پیته‌ر ڤایس خه‌ونی مرۆڤ بۆ گۆڕانی بارودۆخی ژیانیان تێک ده‌شکێنێت و کاره‌کته‌ره‌کانی له‌ نه‌خۆشخانه‌که‌دا ده‌هێڵێته‌وه‌. تێگه‌یشتن له‌ کۆردی وه‌ک که‌سێکی وه‌هماوی، ڕێگه‌ی تێگه‌یشتن له‌ ده‌قه‌که‌مان بۆ ده‌کاته‌وه‌. یه‌کێک له‌ زیره‌کییه‌کانی هیوا فایه‌ق ئه‌وه‌یه‌، ئه‌کته‌رێکی گه‌نج و منداڵکاری بۆ ئه‌و ڕۆڵه‌ هه‌ڵبژاردووه‌ و کۆردی وه‌ک پاڵه‌وان دێته‌ پێشچاو، که‌ ڕاستییه‌که‌ی وا نییه‌. پیته‌ر برۆک له‌ ساڵی ١٩٦٧ئه‌م ده‌قه‌ی بردووەته‌ سه‌ر شانۆ و خانمێکی ٣٠ ساڵانه‌ی بۆ ئه‌و ڕۆڵه‌ هه‌ڵبژاردووه‌.

14937185_525662380966473_3942228127251914338_n
کۆردی هه‌م عاشقه‌ و هه‌م پاڵه‌وان، جارجار خه‌وتووه‌ و ده‌شیه‌وێت مارا بکوژێت. هیوا فایه‌ق زۆر زیره‌کانه‌ ئه‌م پارادۆکسانه‌ی مرۆڤ ده‌خاته‌ سه‌ر شانۆ؛ ئه‌وانه‌ی داوا له‌ کۆردی ده‌که‌ن تا مارا بکوژێت، تینووی ئازادی و سه‌ربه‌ستین، به‌ڵام که‌سیان ناتوانن مارا بکوژن. چونکه‌ هه‌ست به‌و مه‌ترسییه‌ ده‌که‌ن که‌ دێته‌ ڕێیان. مرۆڤ ته‌ماحکار و خۆپه‌رسته‌، ئه‌م ته‌ماحکاری و خۆپه‌رستییه‌ی مرۆڤ زۆر باش هیوا فایه‌ق کاری تێدا کردووه‌. ئه‌وان ده‌یانه‌وێت به‌ سه‌ربه‌ستی بژین، که‌چی ناوێرن مارا بکوژن، ئه‌وان ترسنۆک و ترساون، که‌چی داوای ئازادیش ده‌که‌ن. جگه‌ له‌ ساد، کاره‌کته‌ره‌کانی ناو شانۆییه‌که‌ پڕن له‌ پارادۆکس.

15032881_1184894674938497_4768820992561691846_n

کۆردی پاڵه‌وان نییه‌، به‌ڵکو کچێکی بچکۆله‌ی عاشقه‌، به‌ڵام دوای وه‌همێک ده‌که‌وێت، که‌ پێی وایه‌ پاڵه‌وانه‌. که‌واته‌ پرسیاره‌که‌ ئه‌وه‌یه‌، بۆچی هیوا فایه‌ق ئه‌م کاره‌کته‌ره‌ی کردووه‌ به‌ پاڵه‌وان بۆ ئه‌وه‌ی خه‌ڵکی ڕزگار بکات؟ من پێم وایه‌ هیوا فایه‌ق ده‌یه‌وێت گاڵته‌جاڕی به‌ شۆڕش و ئه‌وانه‌ی شۆڕش ده‌که‌ن، بکات؛ ئه‌وانه‌ی دوێنێ شۆڕشگێڕ بوون، ئه‌مڕۆ جه‌للادن. ئه‌وانه‌ی دوێنی به ‌ناوی شۆڕشی کورده‌وه‌ خه‌باتیان ده‌کرد، ئێستا بوون به‌ مافیا و خه‌ڵکی سڤیل ده‌کوژن. هیوا فایه‌ق له‌ ڕێگه‌ی کاره‌کته‌ری کۆردییه‌وه‌ مێژووی شۆڕشی فه‌ڕه‌نسا جێ ده‌هێڵێت و به‌ چاوێکی ڕه‌خنه‌گرانه‌ی تونده‌وه‌ ده‌ڕوانێته‌ شۆڕشی کورد و به ‌شێوه‌یه‌ک ده‌یه‌وێت له‌ ڕێگه‌ی شانۆوه‌ دادگایی جه‌للاده‌کانی ئێستا بکات. لێره‌وه‌ هێزی شانۆ و کاریگه‌ریی ده‌رهێنان ده‌رده‌که‌وێت، که‌ به‌ بڕوای من یه‌کێکه‌ له‌و باشترین ده‌رهێنانه‌ی له‌م چه‌ند ساڵه‌دا بینیومە. زیره‌کییه‌کی دیکه‌ی هیوا فایه‌ق، هه‌ڵبژاردنی ده‌قه‌که‌یه‌. ده‌قێک پڕ له‌ گومانکردن ده‌رباره‌ی شۆڕش و شۆڕشگێڕان. هیوا فایه‌ق وه‌ک ئه‌وه‌ی به‌ بینه‌ره‌کانی بڵێت: ”شتێک به‌ ناوی شۆڕش له‌ ناو مێژووی ئێمه‌دا نییه‌.” کاره‌کته‌ره‌کانی ناو شانۆییەکە زۆر باش پێمان ده‌ڵێن بۆچی شۆڕشیان کردووه‌. له‌ ڕاستیدا من پێم وایه‌ ئێمه‌ شۆڕشمان نه‌کردووه‌، به‌ڵکو ئه‌وه‌ی هه‌بووه‌، هه‌وڵێکی چه‌ته‌گه‌رانه‌ بووه‌، بۆ هێنانه‌دیی کۆمه‌ڵێک خه‌ونی خۆیان. ئه‌گه‌ر شۆڕشگێڕێک، کۆمه‌ڵێک خه‌ڵک بۆ به‌ده‌ستهێنانی ئازادی و سه‌ربه‌ستی شۆڕش نه‌که‌ن، چیتر ئه‌وه‌ شۆڕش نییه‌ و به‌ڵکو بریتییه‌ له‌ چه‌ته‌یی. بارودۆخی خه‌ڵکی ئێستا باشتر نییه‌ له‌ پێش شۆڕش، پێش شۆڕش ئازادی نه‌بوو، ئێسته‌ش ئازادی نییه‌. پێش شۆڕش خه‌ڵکی برسی بوون، ئێستاش خه‌ڵک برسین. ئه‌مه‌شمان به‌باشی له‌ شانۆییه‌که‌وه‌ پیشان درا. ئێمه‌ پێویسته‌ گومان له‌و شۆڕشه‌ بکه‌ین، که‌ پێشتر کراوه‌، چونکه‌ ئه‌گه‌ر شۆڕشێک کرا و کۆمه‌ڵێک مرۆڤ بوونه‌ خاوه‌ن ده‌سه‌ڵات و بوونه‌ مافیا و خه‌ڵکی سڤیلیان چه‌وسانده‌وه‌، ئه‌وه‌ شۆڕش نییه‌ و به‌ڵکو هه‌وڵێکی چه‌ته‌گه‌رییه‌.

هاوبەشی بکە

Hiwa Fayaq, MaraSad, Sarkawt Jabar, Sherzad Hasan,